SƠ BỘ ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG

Việc quy hoạch xây dựng Cụm Công nghiệp Thạnh Phú-Thiện Tân sẽ mang lại nhiều lợi ích to lớn, sẽ có những tác động tích cực cũng như những tác động tiêu cực đối với môi trường. Sau đây là những nghiên cứu sơ bộ đánh giá tác động đối với môi trường tự nhiên cũng như môi trường xã hội của đồ án quy hoạch.
I. Cơ sở đánh giá tác động môi trường
Dựa vào các căn cứ sau:
- Luật Bảo vệ môi trường nước CHXHCN Việt Nam số 52/2005/QH11 do Quốc hội thông qua ngày 29/11/2005.
- Nghị định 29/2011/NĐ-CP ngày 18/4/2011 của Chính phủ quy định về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường.
- Thông tư số 08/2009/TT-BTNMT ngày 15/7/2009 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định quản lý và bảo vệ môi trường khu kinh tế, khu công nghệ cao, khu công nghiệp và cụm công nghiệp; Thông tư số 48/2011/TT-BTNMT ngày 28/12/2011 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 08/2009/TT-BTNMT.
- Hiện trạng tự nhiên, kinh tế, xã hội & môi trường khu vực xây dựng CCN Thạnh Phú-Thiện Tân.
II. Đánh giá tác động môi trường của cụm công nghiệp
Hiện tại khu vực dự án, các nhà máy, xí nghiệp hiện hữu đang hoạt động với quy mô vừa và nhỏ, tính chất ngành nghề ít gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, hệ thống giao thông đã xuống cấp nghiêm trọng và việc xây dựng tùy tiện về cốt nền của các dự án đã tạo cho địa hình của cụm công nghiệp mấp mô, không đồng đều nên rất khó khăn cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng theo quy hoạch. Đây cũng là các nguyên nhân chính tác động xấu đến chất lượng các thành phần môi trường tại khu vực dự án: 
a. Môi trường không khí
Trong khu vực dự án phát sinh nhiều bụi, khói thải (CO, NOx, SO2, HC), tiếng ồn của các phương tiện vận tải ảnh hưởng đến môi trường không khí. Tuy nhiên, mức độ tác động này không lớn do khu vực dự án tập trung chủ yếu là các nhà xưởng sản xuất. Tại các xưởng sản xuất có thể phát sinh tiếng ồn, khí thải (khu vực lò hơi, lò sấy...), nhưng trong khu vực này đa số các ngành nghề ít phát sinh ô nhiễm, công nhân làm việc trong các nhà máy được trang bị bảo hộ lao động.
Vì vậy, môi trường không khí trong khu vực dự án cũng có những dấu hiệu bị ô nhiễm.
b. Môi trường nước
Tại khu vực dự án, hệ thống thoát nước mưa và nước thải chưa hoàn chỉnh. Nước mưa được thoát tự nhiên ra suối Bà Ba hoặc cầu ông Hường rồi chảy ra sông Đồng Nai. Nước thải tại các nhà xưởng và khu nhà ở công nhân được xử lý tự thấm qua bể tự hoại rồi thoát tự nhiên ra suối.
Đây là nguồn chính gây ô nhiễm môi trường nước (nước mặt và nước ngầm) trong khu vực này. Do vậy, cần phải có biện pháp quy hoạch hệ thống thoát nước mưa, nước thải và hệ thống xử lý nước thải chung của khu vực trước khi thải ra ngoài môi trường đảm bảo các quy chuẩn của nguồn tiếp nhận theo quy định.
c. Chất thải rắn
Nguồn phát sinh chất thải rắn chủ yếu tại khu vực là rác thải sinh hoạt của khu vực văn phòng các nhà máy, khu nhà ở công nhân và rác thải của quá trình sản xuất tại các nhà xưởng. Trên một số tuyến đường, rác thải được xã bừa bãi gây mất cảnh quan và không đảm bảo vệ sinh môi trường. Do vậy, khu vực dự án cần phải có biện pháp thu gom và xử lý theo quy định.
d. Môi trường đất
Khu vực quy hoạch có địa hình tương đối phức tạp, độ dốc địa hình không đồng đều, hướng dốc địa hình ra nhiều hướng khác nhau gây ra tình trạng ngập trũng cục bộ. Tích tụ ô nhiễm và suy thoái tài nguyên đất tại các khu vực đổ rác bừa bãi.
Trong thời gian tới, nếu khu vực dự án không được điều chỉnh quy hoạch, thêm vào đó, mức độ phát thải (đặc biệt là rác thải và nước thải) ngày càng tăng của các hoạt động công nghiệp, sinh hoạt của con người thì môi trường đất sẽ bị ô nhiễm và suy thoái nghiêm trọng.
III. Dự báo các tác động và xu hướng diễn biến môi trường khi thực hiện quy hoạch
1. Các tác động môi trường của các thành phần quy hoạch
a. Tác động của quy hoạch hệ thống giao thông
Phát triển hệ thống giao thông bao gồm phần đất quy hoạch giao thông và mật độ giao thông. Ô nhiễm do giao thông vận tải gây ra cũng là một nguồn lớn và là nguồn gây ô nhiễm phân tán nên rất khó kiểm soát. Các khí độc thông thường như cacbon monoxit (CO), khí hydro cacbon (HC) và khí nitơ oxit (NO). Đặc biệt ôtô còn gây ô nhiễm bụi đất đá đối với môi trường không khí (bụi thứ cấp) và bụi rất độc hại qua ống xả là bụi hơi chì và tàn khói.
b. Tác động của quy hoạch hệ thống thoát nước
Khi hệ thống thoát nước được xây dựng hoàn chỉnh, thì chất lượng môi trường biến đổi theo chiều hướng tích cực.
Chất lượng nước ngầm mạch nông trong khu vực sẽ không còn bị ảnh hưởng bởi nước thải chảy tràn trên mặt đất.
Tuy nhiên, khi các hệ thống cống thoát được đưa vào sử dụng, một số tác động tiêu cực cũng có thể xảy ra nếu quá trình vận hành không được thực hiện tốt: Nếu các hệ thống chắn rác hoạt động không tốt như hư hỏng hoặc bị mất, hay quá trình thu gom rác không được kịp thời thì rác thải sẽ đi vào đường ống cống gây tắc nghẽn, làm mất khả năng dẫn nước thải, nghiêm trọng hơn là gây ngập úng cục bộ, tác động lớn đến dân cư xung quanh. Ngoài ra, nếu xảy ra hiện tượng nứt, vỡ, gãy đường ống thoát nước mà không được phát hiện kịp thời, nước thải sẽ bị rò rỉ ra ngoài, thấm vào lớp đất xung quanh, gây ô nhiễm môi trường đất và gây ô nhiễm các tầng nước ngầm phía dưới.
2. Các tác động và xu hướng diễn biến các thành phần môi trường do hoạt động của dự án
2.1. Giai đoạn đền bù và giải phóng mặt bằng
Môi trường kinh tế - xã hội: Tranh chấp giữa người dân có quyền lợi liên quan đến dự án với chủ đầu tư có thể xảy ra nếu việc đền bù không thỏa đáng. Ảnh hưởng đến thu nhập của các hộ dân (có nhà, vườn nằm trong khu vực điều chỉnh quy hoạch) có quyền lợi liên quan đến dự án. Tuy nhiên đây là tác động tạm thời, trong thời gian ngắn.
2.2. Giai đoạn xây dựng cơ sở hạ tầng
a. Môi trường không khí
Trong quá trình san lấp, giải phóng mặt bằng và thi công của dự án không tránh khỏi tác động đến ba yếu tố môi trường chính là: đất, nước và không khí. Tuy nhiên các tác động này không kéo dài và kết thúc khi thực hiện xong dự án.
Ảnh hưởng của dự án đến môi trường không khí chủ yếu là giai đoạn giải phóng mặt bằng, thi công.
Hoạt động của các thiết bị thi công gây ra tiếng ồn, độ rung, bụi và khí thải. Khí thải của các phương tiện vận tải có chứa bụi (kích thước hạt nhỏ hơn 10µm), SO2, NOx, CO, tổng hydrocacbon (THC) và chì (Pb) có khả năng gây ô nhiễm môi trường không khí. Các chất ô nhiễm này có độc tính cao hơn so với bụi từ mặt đất, tác động của chúng đến môi trường phụ thuộc nhiều vào điều kiện địa hình, khí tượng và mật độ phương tiện trong khu vực.
Bụi sinh ra từ quá trình đào, vận chuyển bùn đất và thi công xây dựng các tuyến cống. Lượng bụi sinh ra khá lớn, cộng với nồng độ bụi thứ cấp sinh ra từ hoạt động phương tiện giao thông.
Trong quá trình vận chuyển đất cát còn thừa sau khi đào, lắp đặt các tuyến cống, một lượng bụi có thể sinh ra gây ô nhiễm tuyến đường vận chuyển do rơi vãi, gió thổi….
Tiếng ồn chủ yếu phát sinh của các thiết bị thi công từ hoạt động giải phóng mặt bằng. Lượng xe tải vận chuyển vật liệu, thiết bị phục vụ thi công cũng góp phần gia tăng tiếng ồn trong khu vực dự án.
b. Môi trường nước
Nước thải và chất thải của công nhân trong quá trình thi công, nhằm phục vụ cho dự án, một lượng lớn công nhân tập trung và ở lại trong khu vực dự án sẽ làm cho nguồn nước gây ô nhiễm cục bộ. Tuy nhiên, nguồn gây ô nhiễm này không đáng kể, thời gian không kéo dài khi tiến hành xây dựng các công trình vệ sinh cho công nhân sử dụng.
Dầu mỡ thải từ các thiết bị thi công; việc bảo trì, vệ sinh các thiết bị trong quá trình thi công sẽ thải ra lượng dầu mỡ vào môi trường nước. Sự rò rỉ, rơi vãi dầu nhớt từ các phương tiện thi công vào nguồn nước sẽ dẫn đến một số tác động do ô nhiễm nguồn nước bởi màng dầu và các sản phẩm phân giải của chúng.
Một phần các sản phẩm dầu lắng xuống và phân huỷ ở đáy khiến nguồn nước bị ô nhiễm bởi các sản phẩm phân giải không hoà tan. Cặn dầu tích luỹ ở suối là nguồn ô nhiễm cố định, gây độc hại cho hệ sinh vật đáy.
Khi nguồn nước bị ô nhiễm dầu, các sản phẩm dầu phân giải gây chết các loài sinh vật phiêu sinh, sinh vật đáy có khả năng phân huỷ chất hữu cơ trong nước, từ đó làm giảm khả năng tự làm sạch của nguồn nước.
Do đó, trong quá trình hoạt động thi công của dự án cần có những biện pháp thích hợp nhằm ngăn chặn và giảm thiểu sự rơi vãi dầu nhớt vào nguồn nước.
Quá trình thi công lắp đặt các tuyến cống cấp và thoát nước ít nhiều cũng gây cản trở đến sự thoát nước trong khu vực Dự án. Tuy nhiên ảnh hưởng này không kéo dài và không đáng kể nếu quá trình thi công đảm bảo đúng yêu cầu tiến độ và yêu cầu kỹ thuật.
c. Môi trường đất
Môi trường đất có thể bị ô nhiễm bởi rất nhiều loại chất thải sinh ra từ các hoạt động của dự án, nhưng ảnh hưởng ở đây chủ yếu là chất thải rắn, phát sinh từ các nguồn sau:
Lượng đất cát sinh ra từ quá trình đào các tuyến cống. Lượng đất này trong quá trình được vận chuyển đến nơi cần san lấp hoặc bãi đổ có thể rơi vãi dọc đường gây ô nhiễm.
Lượng chất thải rắn của công nhân trên công trình xây dựng, bao gồm chất thải rắn sinh hoạt và chất thải rắn từ hoạt động xây dựng (sắt vụn, bao bì xi măng, đất cát thừa….) lượng này tuy nhỏ nhưng cần phải được xử lý.
d. Kinh tế - xã hội
Tình trạng ngập úng cục bộ tại những vị trí có địa hình trũng, thấp hoặc hệ thống thoát nước không hoàn chỉnh ảnh hưởng đến trở giao thông và lối đi lại của người dân và các hoạt động sản xuất trong khu vực dự án.
Ngoài ra, trong quá trình xây dựng các hạng mục công trình cần đảm bảo an toàn để tránh xảy ra tai nạn lao động.
2.3. Giai đoạn dự án đi vào hoạt động
a. Tác động đến môi trường nước:
Khi dự án đưa vào hoạt động thì việc gây ô nhiễm môi trường nước bao gồm các nguồn gây ô nhiễm chính như sau:
Nước thải sinh hoạt từ khu nhà ở cho công nhân.
Nước thải từ các điểm tập trung rác thải thu gom sẽ phát sinh một lượng nước thải phát sinh nếu không được thu gom theo quy định. Thành phần nước thải bao gồm các chất hữu cơ dễ phân huỷ sinh học, N,P, vi khuẩn… và mùi hôi. Đặc trưng của loại nước thải này là lưu lượng nhỏ, nồng độ ô nhiễm cao.
Nước mưa chảy tràn: loại nước này được quy ước là sạch nếu không chảy tràn qua khu vực gây ô nhiễm. Tuy nhiên, việc chảy tràn nước mưa theo địa hình tự nhiên sẽ kéo theo các chất ô nhiễm trên bề mặt, gây ảnh hưởng đến chất lượng nước suối, sông: tăng hàm lượng chất rắn lơ lửng; các chất ô nhiễm...
b. Tác động của chất thải rắn đến môi trường
Nguồn gốc phát sinh chất thải rắn ở đây là do hoạt sinh hoạt hàng ngày của công nhân trong khu vực. Rác thải ở đây chủ yếu là rác thải vô cơ và hữu cơ, như lá cây, thức ăn thừa, bọc nilon, giấy, lon, chai lọ, bóng đèn …..
Tác hại của chất thải rắn khi thải vào môi trường không phân huỷ sẽ tạo ra các hợp chất vô cơ, hữu cơ độc hại... là môi trường sống lý tưởng cho ruồi, gián, chuột. Qua các trung gian truyền nhiễm, bệnh có thể phát triển mạnh thành dịch làm ô nhiễm nguồn nước, gây tắc nghẽn đường cống thoát nước gây tác hại cho hệ vi sinh vật đất, các sinh vật thuỷ sinh trong nước. Quá trình phân huỷ rác thải sinh hoạt phát sinh ra các khí gây nên mùi hôi thối (H2S), mercaptan, tác động đến chất lượng không khí khu vực, ảnh hưởng đến cuộc sống và các hoạt động kinh tế khác trong vùng. Các tác hại này sẽ ảnh hưởng không đáng kể nếu rác thải được quan tâm, xử lý đúng mức.
c. Tác động đến môi trường không khí
Các nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí bao gồm:
- Phương tiện giao thông vận chuyển hàng hóa trong khu vực dự án.
- Hoạt động công nghiệp trong các xưởng sản xuất.
Các tác động do ô nhiễm môi trường không khí:
- Ảnh hưởng của bụi: Bụi trong không khí có tác hại chủ yếu đến hệ hô hấp, da, mắt,… tùy theo tính chất của bụi mà nó có những tác động khác nhau đến từng cơ quan của cơ thể. bụi bám trên da có thể gây viêm da, tấy đỏ, ngứa, rát xót. Vào phổi, bụi gây kích thích cơ họcvà sinh ra phản ứng xơ hoá phổi, gây ra các bện về đường hô hấp, viêm phổi, ung thư phổi, viêm mũi dị ứng. Tiếp xúc với bụi kim loại gây suy tim, bội nhiễm phổi, bệnh thường kết hợp với viêm phế quản mãn tính. Tuy nhiên phát sinh trong giai đoạn này rất nhỏ nên tác hại sẽ không đáng kể.
- Ảnh hưởng của khí thải: Khí thải phát sinh bao gồm: CO, NOx, SO2... chủ yếu ảnh hưởng đến sức khỏe của công nhân tham gia lao động trong các xưởng sản xuất. Các khí thải này gây ra các bệnh đường hô hấp như viêm phổi, viêm phế quản....
- Ảnh hưởng của tiếng ồn: Tiếng ồn có thể gây ra những tác động như sau:
+ Thường xuyên quấy rầy giấc ngủ.
+ Tác dụng đối với thính giác.
+ Tác dụng đối với thông tin.
+ Tác dụng đối với tâm thần, thể lực và hiệu quả làm việc.
d. Các tác động khác
Sự cố cháy nổ chỉ có thể xảy ra từ hoạt động sinh hoạt của người dân, nếu không tuân thủ việc quản lý tốt những chất đốt ở dạng khí, rắn và lỏng. Đôi khi vấn đề cháy nổ ở đây cũng do nguyên nhân chập điện. Thông thường sự cố cháy nổ xảy ra có thể dẫn tới thiệt hại lớn về kinh tế - xã hội và làm ô nhiễm 3 hệ thống sinh thái nước, đất, không khí một cách nghiêm trọng. Do đó việc phòng chống cháy nổ là một nhiệm vụ rất quan trong và phải thực hiện thường xuyên. Công tác phòng chống cháy nổ của dự án sẽ đuợc thực hiện đúng theo luật phòng cháy chữa cháy hiện hành.
IV. Các giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu và khắc phục tác động môi trường
1. Các giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu và khắc phục tác động môi trường
1.1. Tuân thủ các phương án quy hoạch
a. Tuân thủ các ngành nghề thu hút đầu tư
Cụm công nghiệp Thạnh Phú - Thiện Tân được quy hoạch cho các loại hình công nghiệp ít gây ô nhiễm với hướng ưu tiên cho các ngành sử dụng nhiều lao động tại chỗ, áp dụng các kỹ thuật - công nghệ tiên tiến, công nghệ “sạch” hạn chế ô nhiễm môi trường.
Tất cả các doanh nghiệp đầu tư trong cụm công nghiệp Thạnh Phú – Thiện Tân phải thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường theo quy định. Các nội dung trong báo cáo đánh giá tác động môi trường và bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường phải được cơ quan quản lý Nhà nước về môi trường thông qua.
b. Quy hoạch về bố trí mặt bằng cụm công nghiệp
- Bố trí nhà máy trên cơ sở phân chia thành nhóm ngành có mức độ ô nhiễm nặng nhẹ khác nhau nhằm giảm thiểu và tránh gây ảnh hưởng xấu đến môi trường xung quanh.
- Thiết kế vùng cách ly vệ sinh công nghiệp là vùng đệm cách ly giữa CCN và khu dân cư xung quanh, điều này rất cần thiết để đảm bảo giảm thiểu các tác động môi trường đến khu vực ngoài cụm công nghiệp bằng việc xây dựng tường rào và vành đai cây xanh xung quanh CCN đảm bảo khoảng cách cách ly theo qui định.
- Đảm bảo tỷ lệ đất xây dựng, đất hạ tầng công trình đầu mối và đất cây xanh trên toàn diện tích đất.
- Đảm bảo hệ thống hạ tầng cơ sở của dự án bao gồm: hệ thống thoát nước mưa, hệ thống thu gom nước thải, nhà máy xử lý nước thải tập trung, bãi trung chuyển chất thải rắn, hệ thống giao thông, hệ thống cấp điện, hệ thống cấp nước...
1.2. Các biện pháp giảm thiểu trong hoạt động của dự án
a. Giai đoạn thi công xây dựng:
- Quan tâm ngay từ đầu vấn đề vệ sinh môi trường, an toàn lao động và bảo vệ sức khoẻ cho công nhân trong quá trình thi công.
- Tổ chức thi công một cách hợp lý để bảo đảm an toàn lao động và vệ sinh môi trường.
b. Giai đoạn dự án đi vào hoạt động
* Giảm thiểu ô nhiễm không khí
- Trồng cây xanh đồng bộ.
- Các nhà máy đảm bảo xử lý khí thải đạt tiêu chuẩn trước khi thải ra môi trường, chủ đầu tư có trách nhiệm giám sát, khuyến cáo đối với đơn vị không tuân thủ quy định.
- Cách ly và bố trí các vật liệu cách âm.
- Gắn lò xo đàn hồi trên các bệ máy kiên cố của các thiết bị gây ồn, rung.
* Giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước
- Các nhà máy phải có hệ thống thoát nước mưa và nước thải riêng biệt. Các hệ thống phải đấu nối với hệ thống thoát nước chung của CCN.
- CCN sẽ đầu tư trạm xử lý nước thải tập trung và có tiêu chuẩn nước thải đầu ra quy định cho các nhà máy trước khi xả vào hệ thống thu gom chung.
* Quản lý chất thải rắn:
- Các đơn vị, nhà máy có trách nhiệm phân loại, thu gom, lưu trữ rác thải đúng nơi quy định và ký hợp đồng với các đơn vị chuyên ngành để có kế hoạch thu gom, vận chuyển, xử lý đến nơi quy định.
- Bên cạnh chất thải rắn phát sinh từ qui trình sản xuất, chất thải rắn sinh hoạt tại các nhà máy, xí nghiệp cũng cần được thu gom theo qui định về thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt trong khu vực
Trên đây là một số biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường & bảo đảm sự bền vững cho môi trường khi CCN đi vào hoạt động.

LIÊN HỆ LẬP BIỆN PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG

Liên hệ tư vấn:

CÔNG TY CP TV ĐẦU TƯ VÀ THIẾT KẾ XÂY DỰNG MINH PHƯƠNG Địa chỉ: Số 28 B Mai Thị Lựu, Phường Đa Kao, Q 1, TPHCM Chi nhánh: 2.14 Chung cư B1,số 2 Trường Sa, P 17, Q Bình Thạnh, TPHCM ĐT: (028) 35146426 - (028) 22142126  – Fax: (028) 39118579 - Hotline 090 3649782 Website: www.khoanngam.com;  www.lapduan.info; Email: nguyenthanhmp156@gmail.com ; thanhnv93@yahoo.com.vn