Thuyết minh lập dự án sản xuất đậu đỏ hữu cơ xuất khẩu

Tên công ty :Công ty Cổ phần Nano Kentech

Địa chỉ:  Tầng 2, 81 Cách Mạng Tháng 8, Phường Bến Thành, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.

Điện thoại:  ....;   MST: 0316123110

Đại diện :   Vũ Thị Quỳnh Anh;Chức vụ:  Tổng Giám Đốc

Ngành nghề chính: Bảo dưỡng, sửa chữa ô tô và xe có động cơ khác. Bán buôn máy vi tính, thiết bị ngoại vi và phần mềm. Bán buôn thiết bị và linh kiện điện tử viễn thông. Dịch vụ hỗ trợ giáo dục. Hoạt động tư vấn quản lý. Trồng cây đậu đỏ và  các loại cây trồng khác. Mua bán sản xuất chế biến các sản phẩm từ cây đậu đỏ. Trồng rừng, chăm sóc rừng và ươm giống cây lâm nghiệp,…

I.2 Đơn vị tư vấn lập dự án đầu tư xây dựng công trình

Công ty Cổ phần Tư vấn đầu tư và Thiết kế xây dựng Minh Phương

Địa chỉ: 28 B Mai Thị Lựu, phường ĐaKao, quận 1, Tp.HCM.

Điện thoại: (028) 3514 6426  ;  Fax:   028 3911 8579

I.3 Mô tả sơ bộ dự án

Tên dự án: Sản xuất đậu đỏ hữu cơ xuất khẩu

Địa điểm: huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai

Quỹ đất của dự án: 100 Ha thuộc đất rừng sản xuất được quy hoạch sử dụng vào việc trồng cây chủ yếu là cây đậu đỏ.

Mục tiêu đầu tư: Trồng cây đậu đỏ phủ xanh đất trống; bảo vệ môi trường sinh thái, chống xói mòn, rửa trôi, thoái hóa đất, từng bước làm giàu đất và làm giàu rừng.

Xây dựng mô hình trồng đậu đỏ với các thiết bị kèm theo để tiếp nhận công nghệ trồng, chuyển giao công nghệ sản xuất và chế biến sản phẩm cây đậu đỏ theocông nghệ Organic và tổ chức thực nghiệm các biện pháp kỹ thuật cải tiến cho phù hợp với điều kiện của địa phương tỉnh Gia Lai (mỗi một địa phương sẽ có một quy trình trồng đậu đỏ khác nhau, Công ty Cổ phần Nano Kentech luôn nghiên cứu và tạo ra một quy trình kĩ thuật phù hợp nhất gắn với điều kiện tự nhiên, thỗ nhưỡng của từng địa phương).

Xây dựng nông trại trồng cây đậu đỏ để cho sản phẩm là hạt đậu đạt chất lượng đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu. Khi dự án đi vào sản xuất với công suất ổn định, thì hàng năm dự án cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu sản phẩm theo tiêu chuẩn hữu cơ đảm bảo độ an toàn cao.

Sản xuất theo tiêu chuẩn với VietGap, sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt công nghệ Israsel tự động. Toàn bộ sản phẩm của dự án được trồng, thu hoạch, đóng gói và gắn mã vạch, từ đó có thể truy xuất nguồn gốc hàng hóa đến từng công đoạn trong quá trình sản xuất. Xây dựng một dự án kiểu mẫu, thân thiện với môi trường.

Trồng giống cây đậu đỏ ngắn ngày, ít tác động tiêu cực đến môi trường đất và xung quanh khu vực thực hiện dự án, bảo vệ môi trường sinh thái, chống xói mòn, rửa trôi, thoái hóa đất, từng bước làm giàu đất, tạo ra một hệ sinh thái bền vững dựa trên các nguồn lực sẵn có của địa phương.

Đầu tư và xây dựng phát triển vùng nguyên liệu từ cây đậu đỏ và quảng bá sản phẩm giới thiệu, cung ứng ra thị trường sản phẩm hạt đậu đỏ chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn cho nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Tuy nhiên, năng suất cây đậu đỏ không cao do chưa được quan tâm đúng về các biện pháp kỹ thuật canh tác. Để có thể phát triển đậu đỏ thành cây hàng hoá đạt tiêu chuẩn thì nhất thiết cần có các nghiên cứu về kỹ thuật thâm canh, phòng chống sâu bệnh hiệu quả để tăng năng suất đậu đỏ. Chính vì những lí do đó, Công ty Cổ phần Nano Kentech tiến hành thực hiện triển khai xin đầu tư dự án là điều hoàn toàn cần thiết tạo hiệu quả kinh tế về mọi mặt.

- Vốn đầu tư: 20.068.000.000 đồng (Hai mươi tỷ không trăm sáu mươi tám triệu đồng).

- Vốn lưu động: 1.000.000.000 đồng (Một tỷ đồng).

- Vốn góp của nhà đầu tư:

+ Vốn tự có (30%) : 6.020.400.000 đồng (Sáu tỷ không trăm hai mươi triệu bốn trăm nghìn đồng)       

+ Vốn huy động:Vốn vay - huy động (70%): 14.047.600.000 đồng. (Mười bốn tỷ không trăm bốn mươi bảy triệu sáu trăm nghìn đồng) 

Tiến độ thực hiện dự án:

• Thời gian thực hiện: từ Quý I năm 2023.
• Thời gian vận hành sản xuất kinh doanh: từ Quý IV năm 2023.

Hình thức đầu tư: Đầu tư xây dựng mới

Hình thức quản lý: Công ty Cổ phần Nano Kentech trực tiếp quản lý dự án. Quá trình hoạt động của dự án được sự tư vấn của các chuyên gia trong nước và nước ngoài.

Nguồn vốn đầu tư : (đầu tư bằng nguồn vốn tự có và nguồn vốn huy động từ các thành phần kinh tế khác kể cả nguồn vốn vay.)

Thời hạn đầu tư: Thời hạn đầu tư của dự án là 50 năm và khả năng xin gia hạn thêm.

I.1.1.Thị trường trồng cây đậu đỏ xuất khẩu tại Việt Nam

Ở nước ta đậu đỏ thường được trồng ở các vùng nhiệt độ cao, lượng mưa thấp, đất nghèo dinh dưỡng, những vùng đất cao, khô hạn, các vùng đất cát ven biển, vùng đất kém màu mỡ và mang lại thu nhập cao, ổn định cho người nông dân hơn các cây trồng khác được trồng trên cùng một điều kiện. Đậu đỏ có khả năng cố định Nitrogen cao nhờ các nốt sần, do vậy đậu đỏ thích hợp với vùng đất nghèo dinh dưỡng, vùng đất có trên 85% cát, ít hơn 0,2% mùn, hoặc những vùng đất nghèo phốt pho. Đậu đỏ cũng có thể được trồng xen với ngô, mía, bông,... Do vậy, chúng có vai trò quan trọng trong hệ thống sản xuất nông nghiệp. Theo T A.Lumpkin, J.C.Konovsky, K.j.Larson,và D.C.McClary, đậu đỏ được sản xuất tại nhiều nước trên thế giới như; Úc, Philippin, Nhật bản, Hàn Quốc, Cộng Hoà Công gô, Thái lan , Ấn độ, New Zealand, USR, Trung Quốc, Bỉ, Hoa kỳ,... Hiện nay nhu cầu đậu đỏ trên thế giới rất cao, điển hình là Nhật Bản và Mỹ, người ta cho rằng đậu đỏ là loại thức ăn giúp cho việc tăng cường sức khỏe rất tốt, đặc biệt tốt cho hệ thống tiêu hóa. Theo Rubatzky và Yamaguchi (1997) ước tính hàng năm sản xuất đậu đỏ tại Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan tương ứng là 670 000, 120 000, 30 000 và 2000 ha . Nhật bản sản xuất 9 000 tấn đậu đỏ mỗi năm, trong đó 60% là trên đảo Hokkaido.

Sản lượng trung bình khoảng 1.500 tấn/ha. Trung Quốc sản xuất đậu đỏ nhiều ở vùng Wuging của tỉnh Hà Bắc với 4000 – 5000 ha hàng năm, quận TaiLai của tỉnh Hắc Long Giang, Đài Loan, đậu đỏ là cây trồng mùa đông quan trọng, tỉnh Pingtung và Káohiung là các vùng sản xuất đậu đỏ lớn nhất của Đài Loan, chiếm 98% sản lượng. Đậu đỏ cũng là một trong bốn loại đậu quan trọng được sản xuất ở Hàn Quốc, thường trồng trên đồi luân canh với lúa mỳ và lúa mạch hoặc một số luân canh với mía. Đậu đỏ đã được tiêu thụ ở Đông Á từ hơn 2000 năm trước đây với nhiều cách chế biến khác nhau, nhờ vào thế mạnh của màu sắc và hương vị tinh tế của nó . Đậu đỏ được coi là các món ăn truyền thống phục vụ tiệc cưới, sinh nhật và đón chào năm mới (McClary et al.1989). Đậu đỏ còn được sử dụng làm bánh kẹo, súp kẹo dính, đậu đường, súp ngọt hoặc nấu lẫn với gạo, rau mầm hoặc nghiền thành bột. Khoảng 30% súp kẹo đậu được dùng trong nghành công nghiệp sản xuất kem của Nhật Bản và Hàn Quốc làm từ đậu đỏ. Từ sản phẩm súp kẹo dính người ta còn sản xuất ra nước tương và các sản phẩm đồ uống khác (Narikawa 1972). Nhu cầu về đậu đỏ chất lượng cao tại Nhật Bản là rất lớn, hiện nay sản xuất trong nước mới chỉ đáp ứng được 5% , số còn lại phải nhập khẩu từ các nước, chủ yếu từ Trung Quốc và 3 Nigeria. Người Nhật coi sản phẩm làm từ đậu đỏ là một món ăn xa xỉ.

Đậu đỏ được trồng chủ yếu ở vùng Tây Nguyên, cụ thể ở đây là Gia Lai với năng suất và chất lượng cao được thị trường ưa chuộng. Nhận biết được đặc tính tiêu dùng của thị trường hiện nay, Công ty Cổ phần Nano Kentech chúng tôi tập trung đầu tư phát triển vùng trồng, ứng dụng công nghệ cao, không phun thuốc trừ sâu, tạo ra được sản phẩm chất lượng, đạt tiêu chuẩn cung ứng cho thị trường xuất khẩu.

I.1.2.Cây đậu đỏ

I.1.2.1.Đặc điểm cây đậu đỏ

Tên khoa học của đậu đỏ là Adzuki bean hay còn được gọi là xích tiểu đậu, là loại cây thuộc họ đậu. Theo các nghiên cứu khoa học, đậu đỏ có giá trị dinh dưỡng cao và được xem như một cây thuốc quý.

Cây đậu đỏ cao từ 25 – 90cm, lông dài và nhánh có cạnh. Cây này mọc đứng, lá hình trái xoan đầu tròn, có lông và cuống dài khoảng 10 – 12cm. Trên lá có gân phụ và thùy rộng 2 – 5cm, dài 5 -10 cm.

Hoa của cây đậu đỏ mọc ở nách lá thành từng chùm 6 – 15 hoa. Hoa có đài 5 răng nhắn, lườn xoắn 360 độ, tráng vàng sáng cao15mm. Quả đậu đỏ hình trụ dài, chóp nhọn, dài 6 – 13cm, rộng 0.5 – 0.7cm.

Cây đậu đỏ có quả vào khoảng tháng 7 và tháng 8

I.1.3.Phân bố và mùa thu hoạch

Đậu đỏ có xuất xứ từ vùng Đông Bắc Trung Quốc rồi dần du nhập vào Nhật Bản, Ấn Độ, các nước Đông Nam Á và một số nước Châu Mỹ. Ở Việt Nam, loại đậu này được trồng nhiều tại TP, Hồ Chí Minh, Khánh Hòa và các tỉnh Tây Nguyên.

Vào tháng 6, tháng 7 đậu đỏ bắt đầu ra hoa và tháng 7, tháng 8 sẽ đậu quả. Sau một thời gian, quả chuyển sang màu đen, người trồng sẽ tiến hành hái đậu, đem phơi nắng từ 3 – 4 ngày rồi tách lấy hạt, làm sạch bụi. Đậu sẽ được phơi từ 1 – 2 nắng trước khi bảo quản.

I.1.4.Các nghiên cứu về giống

Oghiakhe và CTV, (1995, 1992, 1993) đã đánh giá 18 giống đậu đỏ trong điều kiện đồng ruộng và chọn được 8 giống kháng tương đối đối với sâu đục quả đậu. Trong đó 3 giống tốt nhất là TVu 946, MRx2-84F và MRx109-84F. Tỷ lệ năng suất giảm do sâu M. vitrata chỉ là 3,47% ở giống MRx2-84F. Ở giống nhiễm nặng nhất (IT82D-716) tỷ lệ này đạt tới 49,75%. Đường kính thân nhỏ hơn và sự hiện diện của nhiều mô rắn chắc trong thân, cuống quả của giống kháng TVu 946 là đặc điểm hạn chế tác hại của sâu M. vitrata đối với các bộ phận này của cây đậu đỏ. Khoảng cách và kích thước của các nhu mô ở thành vỏ quả cũng như ở phần ngăn cách các hạt ở giống nhiễm Vita-1 thì lớn hơn rõ ràng so với giống kháng TVu 946 (Oghiakhe và CTV, 1991; Tayo, 1989).

Giống TVnu 72 là giống hoang dại, có tính kháng sâu M. vitrata cao thì mức độ phủ lông tơ cũng cao. Giống TVu 946 là bán hoang dại, kháng trung bình có mức độ phủ lông tơ trung bình. Giống IT82D-716 là giống trồng trọt, nhiễm nặng sâu đục quả đậu có mức độ phủ lông tơ bình thường. Lai tạo những giống đậu đỏ năng suất cao có mật độ lông tơ cao là rất cần thiết cho hệ thống phòng trừ tổng hợp M. vitrata (Oghiakhe, 1995; Oghiakhe và CTV, 1992).

Tám giống đậu đỏ đã được đánh giá tính kháng rệp A. craccivora trong điều kiện đồng ruộng ở Ấn Độ năm 1990. Kết quả chọn được 2 giống VL-175 và Selection 2 có tính kháng cao đối với rệp muội A. craccivora. Tỷ lệ nhiễm rệp A. craccivora trung bình 14,7 -24,6% với mật độ 25,4 - 31,1 rệp/5 cm ngọn trên giống kháng, còn trên giống nhiễm rệp các chỉ tiêu này tương ứng là 97,9 - 100% và 86,9 -108,5 rệp/5 cm ngọn (Singh và CTV,1990). Ở Nigeria, tiến hành đánh giá 12 giống đậu đỏ đã chọn được 9 giống biểu hiện tính kháng rệp A. craccivora ở giai đoạn cây con. Trong 9 giống này thì giống TVu 9930, TVu 36 có biểu hiện tính kháng cao đối với rệp A. craccivora ở cả giai đoạn cây có quả. Các giống còn lại biểu hiện tính kháng rệp ở giai đoạn cây con hơn là ở giai đoạn có quả (Ofuya, 1993). Tính kháng rệp của các giống đậu đỏ có cơ chế kháng sinh. Các giống kháng rệp gây tỷ lệ chết cao cho rệp non, giảm trọng lượng cơ thể rệp, vòng đời rút ngắn và khả năng đẻ thấp (Ofuya, 1988).

I.2.Kỹ thuật canh tác cây đậu đỏ

I.2.1.Chuẩn bị hạt giống

Hạt giống đậu đỏ cần phải chọn hạt to tròn đều nhau, vỏ bóng mịn. Hạt đậu giống không cần phải ngâm nước, chỉ cần gieo trực tiếp lên đất trồng đã được xử lý.

I.3.Cách trồng đậu đỏ

I.3.1.Chọn thời điểm trồng

Đa số những cây họ đậu như đậu xanh, đậu đen hay đậu đỏ đều có thể được trồng vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Nhưng để đạt năng suất cao nhất, nên trồng vào khoảng tháng 2 – tháng 6 và tháng 11, 12 dương lịch hàng năm. Khi trồng trong những tháng còn lại, cây không cho năng suất cao vì dễ bị sâu bệnh tấn công.

Có rất nhiều nghiên cứu về các điều kiện canh tác cây đậu đỏ, các tác giả đều cho rằng điều kiện về thời tiết cũng như điều kiện về đất đai của cây đậu đỏ tương tự giống như đậu tương và các loài đậu ăn hạt khác (Echo2006). Đậu đỏ là cây trồng hàng năm ngắn ngày. Đậu đỏ có thể phát triển tốt ở trong vùng có lượng mưa hàng năm trung bình dao động từ 530-1730 ml. Nó phát triển tốt ở các loại đất như đất phù sa và đất cát, không chịu được đất ngập nước, yêu cầu pH từ 5,8-6,4 và đất có độ pH kiềm ở mức trung tính là điều kiện tốt nhất để thúc đẩy quá trình cố định đạm của cây đậu đỏ.

I.3.2.Chọn vùng trồng

Cây đậu đỏ chủ yếu sinh trưởng tốt ở vùng trung du và miền núi, có độ cao từ 400m trở lên so với mặt nước biển.  Chọn đất nơi cao ráo, nhiều mùn, tơi xốp, thoát nước, có nhiều chất dinh dưỡng. Các triền đồi thoải, ruộng bậc thang hay chấn ruộng cao là thích hợp nhất. Các loại đất khác có thể trồng được nhưng năng suất thấp, pH thích hợp 5,5 - 6,5.

I.3.3.Chuẩn bị giống và kĩ thuật nhân giống

Dùng hạt giống của cây đã được trồng từ 2 – 3 năm. Không nên dùng hạt của cây trồng 1 năm vì vừa ít hạt, chất lượng thấp. Nên dùng hạt mới thu hoạch, chọn hạt già, đảm bảo chất lượng, có tỷ lệ mọc cao từ 75 % trở cao, lượng hạt cần dùng 5 – 6 kg/ha.

Cây đậu đỏ sinh sản chủ yếu hữu tính bằng hạt. Ngoài ra có thể sinh sản vô tính bằng mầm của đầu rễ (khi cần thiết).

Làm đất vườn ươm: Cần chọn đất tơi xốp, bằng phẳng, ít sỏi đá, thuận tiện tưới tiêu, nhặt sạch cỏ dại, cày hoặc cuốc sâu 30 cm. Phơi ải, bừa kỹ.

Lên luống: lên luống cao 30 cm, rộng 80 – 90 cm, dài tuỳ ý.

Phân bón: Bón lót gồm phân chuồng hoai mục bón 10 tấn + 150 kg phân lân + 100 kg phân KCl cho 1 ha vườn ươm, các loại phân trộn đều dải trên mặt luống, xáo nhẹ và san phẳng mặt luống để láp phân. Bón thúc vườn ươm cần 150 kg ure/ha pha loãng khi cây cao 7 – 10 cm, có 5 – 6 lá.

Gieo hạt:  Hạt được đãi sạch, trộn đều đất bột khô, chia đều cho các luống, gieo làm 3 lần, xong lấp đất dày 1 – 2 cm, cuối cùng phủ một lớp rơm rạ hoặc trấu mỏng lên trên mặt luống. Lượng hạt dùng để gieo cho 1ha vườn ươm là 25 – 27 kg, đủ giống trồng cho 5 – 6 ha.

Chăm sóc vườn ươm:  Luôn tưới đủ ẩm bằng ô doa, nếu không mưa hàng ngày tưới 1 lần vào buổi chiều mát.

Sau 10 – 15 ngày hạt mọc, khi hạt mọc chọn ngày không mưa bỏ rơm rạ tưới ẩm thường xuyên làm cỏ tỉa loại bớt cây bị sâu hại, định kỳ 15 – 20 ngày tưới nước phân đạm pha loãng 1/10.

Cây được 5 – 6 lá thật, tỉa bớt cây để khoảng cách cây 3 – 5 cm. Cây được 9 – 10 lá (khoảng 3 tháng tuổi) chọn cây khoẻ mạnh, không sâu bệnh đánh trồng ra ruộng sản xuất. Khi đánh cây tránh làm xây sát và đứt rễ củ.

Để có giống tốt, nên chọn những hạt bóng mẩy, chắc khỏe, hạt to và đều. Nên lựa chọn những nơi uy tín để có hạt giống chất lượng.

I.3.4.Thời vụ gieo trồng

Mỗi năm có thể gieo trồng 2 thời vụ:

– Thời vụ 1: Gieo hạt vào mùa xuân (tháng 2 – đầu tháng 3) và đánh cây con trồng vào tháng 5 – 6.

– Thời vụ 2: Gieo hạt vào mùa thu (tháng 9 - 10) và đánh cây con trồng vào tháng  2 - 3.

I.3.5.Đất trồng và kỹ thuật làm đất, lên luống

Chọn đất trồng Cây đậu đỏ ở nơi có độ cao 400 – 1600 m so với mực nước biển, đất màu mỡ, nhiều mùn, cao ráo, thoát nước, nhiều chất dinh dưỡng. Các triền đồi thoải, ruộng bậc thang hay trên ruộng cao là thích hợp nhất.

Đất sau khi được chọn cày sâu 30 cm, phơi ải, bừa kỹ, dọn sạch cỏ. Lên luống cao 30 cm, rộng 60 – 70 cm, chiều dài tuỳ thuộc. Đất ở vùng đồi có độ dốc vừa phải thì có thể trồng theo từng vạt nhỏ, đất có độ dốc lớn cần trồng theo đường đồng mực. Bổ hốc với khoảng cách 20 x 40 cm.

I.3.6.Mật độ khoảng cách và kỹ thuật trồng

Mật độ khoảng cách trồng: Tuỳ loại đất đai để bố trí mật độ khoảng cách trồng thích hợp:

– Đất tốt trồng với khoảng cách 30 x 40 cm.

– Đất xấu trồng với khoảng cách 20 x 40 cm.

Kỹ thuật trồng: Khi cây con đạt tiêu  chuẩn, đánh trồng theo hốc, mỗi hốc 1 cây. Trồng thẳng rễ, lấp chặt rễ, trồng xong tưới ngay. Nên trồng vào chiều mát, sau 5 – 7 ngày cây bắt đầu bén rễ hồi xanh.

I.3.7.Chuẩn bị đất

Tuy đậu đỏ không kén đất và dễ trồng nhưng bằng kinh nghiệm của những nông dân chuyên trồng thì loại đất phù hợp nhất cho cây sinh trưởng phát triển tốt, cho năng suất cao cần đạt yêu cầu về đặc tính: tơi xốp, thoáng khí, không chai cứng, giữ nước tốt nhưng không úng. Tuy nhiên, không nên trồng đậu đỏ trên những vùng đất phèn.

Trước khi trồng là làm sạch cỏ dại, cày xới cho tơi đất rồi lên luống. Chiều rộng luống trồng từ 1,2 – 1,5m, cao khoảng 35cm. Chính giữa có rãnh rộng 25cm để thoát nước và có không gian chăm sóc cây sau này.

Dùng phân hữu cơ, phân chuồng ủ hoai và tro để bón lót nhằm tăng dinh dưỡng cho đất. Sau đó bạn rạch hàng sâu 4 – 5cm dài theo luống để gieo đậu.

I.3.8.Tiến hành gieo hạt

Sau khi chuẩn bị đất trồng và hạt giống, tiến hành gieo hạt xuống đất mà không cần qua bước ngâm ủ vì hạt giống đậu đỏ tương đối dễ nảy mầm.

Tiến hành gieo hạt theo rãnh vạch sẵn. Mỗi hạt cách nhau từ 10 – 15cm.

Có thể lên luống băng tay hoặc bằng máy để tiết kiệm sức lao động

I.4.Kỹ thuật chăm sóc cây đậu

I.4.1.Tưới nước, trồng dặm

Đặc tính cây đậu đỏ chịu hạn tốt nên bạn chỉ cần tưới nước 10 ngày 1 lần. Nếu trời mưa thì không cần tưới nhiều.

Việc trồng dặm là điều quan trọng để đám đậu mọc đều nhau. Khi cây được 2 lá mầm, bạn kiểm tra và dặm lại những chỗ cây không nảy mầm. Thao tác phải nhẹ nhàng để không gây hại đến cây.

I.4.2.Bón phân

Các ứng dụng về phân bón, đặc biệt là vai trò của phân lân và Kalicacbonat sử dụng để bón vào giai đoạn cây đậu còn non và giai đoạn bắt đầu ra hoa là vô cùng quan trọng, có thể làm tăng năng suất đáng kể, nhất là trên đất nghèo đạm. Đất kiềm trung tính cho khả năng tổng hợp đạm của cây đậu đỏ là cao nhất. Kiểm tra hàm lượng lân và Kali trong đất để đảm bảo đầy đủ lượng phân bón để cây đậu đạt năng suất và hiệu quả. Bón phân cho cây đậu đỏ lần 1 khi chúng có độ cao từ 4-5 inches và lần 2 khi ra hoa và bắt đầu hình thành quả. Đậu đỏ yêu cầu phốt pho, kali và phân bón tương tự các loại đậu ăn khác.

Việc bón thúc nên thực hiện khi cây được 3 lá thật. Cung cấp phân đạm và kali vào gốc (cách gốc 10cm) kết hợp với việc xới xáo đất để cào phá váng và che lấp phân. Cuối cùng bạn nhổ cỏ và tưới nước để phân tan hết.

Sau 20 – 25 ngày nữa lại bón thêm đợt phân lân và kali để chuẩn bị nuôi hoa nuôi quả chất lượng.

Cây đậu đỏ trồng từ 2 – 3 năm mới thu hoạch.

Lượng phân bón sử dụng cho 1 ha/2năm:

– Phân hữu cơ hoai mục: 20 – 25 tấn

– Đạm urê: 450 – 500 kg.

– Supe lân: 350 – 400 kg.

– Kalisunphát: 350 – 400 kg.

Phương pháp bón

– Bón lót: ½ lượng phân hữu cơ  + ½ lượng phân lân và ¼ lượng phân kali, trộn đều bổ theo hốc sau đó lấp đất lại.

– Sau khi thu hạt năm thứ nhất, cây bắt đầu lụi. Vào tháng 1 năm sau bón phân năm thứ 2 gồm ½ lượng phân chuồng + ½ lượng phân lân và ¼ lượng phân kali.

– Phân đạm được chia đều cho 2 năm, định kỳ mỗi năm bón 3 – 4 lấn, kết hợp với các lần làm cỏ xới xáo, mỗi lần 60 – 70 kg/ha.

I.4.3.Làm cỏ, bấm ngọn

Nên thăm vườn đậu để xử lý cỏ dại kịp thời nhất là giai đoạn cây sắp ra hoa. Cùng với đó là kết hợp làm cỏ với vun gốc để cây đứng vững.

Khi cây đậu đỏ đạt chiều cao 40 – 45cm, bạn nên bấm ngọn để cây nhảy nhánh nhiều và không cao thêm. Việc này thực hiện thường xuyên cho đến khi cây ra hoa kết quả.

I.4.4.Phòng trừ sâu bệnh

Quá trình sinh trưởng và phát triển của cây đậu đỏ thường bị rầy rệp hay sâu đục quả tấn công. Người trồng có thể dùng thuốc bảo vệ thực vật để diệt trừ nhưng lưu ý đến thời gian phun thuốc không quá gần thời gian thu hoạch.

Cây đậu nói chung, trong đó có đậu đỏ là loại cây trồng có thành phần dinh dưỡng rất cao ở cả thân, lá và quả, do vậy có rất nhiều loại côn trùng gây hại từ giai đoạn nảy mầm đến khi thu hoạch. Do sự khác nhau về địa lý, nhiệt độ nên thành phần sâu hại chính trên đậu rất khác nhau ở các nước sản xuất đậu trên thế giới. Tại Nam Nigeria, rầy xanh Empoasca dolichi Paoli và sâu đục quả Cydia ptychora (Meyr.) là những sâu hại phổ biến đậu đỏ (Parh và ctv, 1981). Châu Á: Vùng Đông Uttar Pradesh (Ấn Độ), trong năm 1978-1979 người ta đã ghi nhận được 20 loài côn trùng gây hại đậu (Gupta và CTV, 1982). Những sâu hại quan trọng trên đậu đỏ là Madurasia obscurella Jac., Empoasca kerri Pruthi, O. phaseoli, Aphis craccivora Koch, Acrocercops spp., Euchrysops cnejus (F.), Megalurothrips distalis (Karry) và Riptortus sp. (Gupta và ctv, 1982).

Đông Nam Á: Các nghiên cứu tại Thái Lan, Singapore Myanmar, Campuchia, Lào và Indonesia… đã ghi nhận trên đậu có từ 7-26 loài sâu hại trên đậu, tuy nhiên tùy từng nước và trên từng loài đậu mà số loài sâu bệnh hại có vai trò gây hại quan trọng khác nhau, Thái Lan và Singapore có 2 loài là đối tượng quan trọng trên cây đậu, đó là loài H. armigera, S. litura (ở Thái Lan) và S. litura, Valanga nigricornis (Burmeis) (Singapore). Hiện nay đã ghi nhận ít nhất có 3 loài nhiện nhỏ thường thấy trên đậu đỏ trên thế giới, đó là Tetranychus urticae (Koch), T. cinnabarinus (Boisd.) và Polyphagotarsonemus latus (Banks) (Sherpard và ctv, 1999).

Theo Singh và Allen (1980), sâu đục quả đậu Maruca vitrata có thể làm giảm năng suất hạt của các loại đậu từ 20 - 60% nếu không phòng trừ kịp thời. Theo Oguawotu (1990), ở Nigeria năng suất hạt của đậu đỏ bị giảm từ 48% - 72% do sâu hại.

Đặc điểm sinh​ học, sinh thái một số sâu hại đậu chính trên đậu đỏ

Ruồi đục lá đậu (Liriomyza spp): Thuộc ho ̣Liri omyza, đươc̣ phát hiêṇ từ năm 1894, là loài sâu hại quan trọng bậc nhất trên đậu nói chung, đậu đỏ nói riêng ở nhiều nước trồng đậu trên thế giới. Ruồi có khoảng hơn 300 loài, phân bố rộng như thường thấy ở nhiều vùng có nhiệt độ cao.

Các loài ruồi đục lá đậu phổ biến nhất trên thế giới là loài Liriomyza strigata (Meig.), L.bryniae (Kalt.), L. trifolii (Burg.), L. huidobrensis (Blanch.) và L. sativae (Blanch.) (Spencer, 1973). Theo Murphy (1999), các loài này có đặc điểm và vòng đời cơ bản giống nhau .

Có nhiều nghiên cứu về diễn biến số lượng ruồi đục lá đậu. Kết quả nghiên cứu của Rauf (2001) cho biết ruồi Liriomyza ở Indonesia có mật độ quần thể cao, gây hại nặng cho cây trồng thường vào thời gian từ đầu mùa khô (tháng 5) đến đầu mùa mưa (tháng 11). Trong thời gian mùa mưa (tháng 12 đến tháng 2) ruồi Liriomyza có mật độ quần thể thấp. Nghiên cứu của Faleiro và CTV (1990) về ảnh hưởng của điều kiện khí tượng đến sâu hại đậu ở New Deli, Ấn Độ cho thấy mật độ quần thể ruồi Liriomyza tương quan thuận với nhiệt độ tối thiểu trong ngày, với ẩm độ và lượng mưa. Tăng số giờ nắng làm tăng đáng kể số lượng ruồi đục lá.

Sâu đục quả đậu (Maruca vitrata Geyer): Sâu đục quả là loài sâu hại quan trọng trên các loài đậu nói chung, đậu đỏ nói riêng. Sâu đục quả đậu có thể xuất hiện trên đậu trước khi đậu ra hoa và sống trên ngọn, thân cây, chồi cây. Khi đậu ra hoa, sâu non chủ yếu sống trên hoa và nụ hoa. Khi đậu có quả, sống cả ở trên hoa, nu hoa và đục vào quả (Taylor, 1978) . Ở Nigeria, đỉnh cao mật độ quần thể sâu đục quả trên đậu đỏ quan sát được vào tháng 6 – 7 hàng năm. Có thể thấy trưởng thành sâu đục quả loài M. vitrata vào bẫy đèn quanh năm, nhưng vào những tháng không có đậu đỏ thì số lượng trưởng thành vào bẫy đèn ít hơn. Người ta cho rằng trưởng thành sâu M. vitrata có thể di chuyển từ phía Nam lên phía Bắc và ngược lại (Akinfecowa, 1999) . Theo Dharmasena và CTV, (1992), điều kiện ẩm độ không khí cao và nhiệt độ thấp kéo dài trong thời gian từ giữa tháng 10 đến giữa tháng 11 sẽ thuận lợi cho sự tích lũy quần thể sâu đục quả đậu .

Rệp Aphis craccivora Koch : Rệp đậu màu đen Aphis craccivora Koch (Homoptera: Aphididae) là một trong những sâu hại phổ biến trên cây họ đậu. Rệp gây hại nhiều trên lá non, chùm quả và quả non, chúng chích hút làm cho lá bị quăn queo, chồi non chùn lại không phát triển được. Các chùm hoa bị hại thường bị thui sớm không phát triển được. Quả bị rệp muội chích chậm phát triển và phát triển không bình thường. (Patel và CTV, 1989; Srikanth và CTV, 1988) .

Rầy xanh (Empoasea dolichi Pauli): cũng là một trong các loài sâu hại chính trên đậu đỏ ở Nam Nigeria. Theo dõi trong điều kiện nhiệt độ từ 21 - 31oC và ẩm độ 45 – 95%, thời gian từ trứng đến rầy trưởng thành là 17,3 ngày. Thời gian trước đẻ trứng là 3 – 4 ngày. Vòng đời là 20 – 21 ngày. Trưởng thành cái không giao phối cũng đẻ trứng nhưng trứng không nở. Trung bình một rầy trưởng thành cái đẻ được từ 96 – 116 trứng. Rầy xanh Empoasca kraemeri (Ross & Moore) là sâu hại chính trên đậu đỏ ở nhiều nước. Một số kí sinh trứng (Anagrus sp., Aphelinoidea sp.) cũng góp phần hạn chế số lượng rầy xanh ở Brazil (Pizzamiglio, 1982).

Bọ trĩ: Kết quả nghiên cứu Đài Loan quần thể bọ trĩ M. usitatus tăng nhanh vào lúc đậu đỏ ở thời kỳ ra hoa rộ, tức sau gieo khoảng 55 ngày (Atachi và CTV, 1989; Niann, 1990).

Các bệnh hại chủ yếu:

Nhìn chung trên đậu bị hại do nhiều loài sâu hơn là bệnh, tuy nhiên có một số bệnh có vai trò gây hại quan trọng cho đậu như bệnh sương mai, bệnh thán thư. Bệnh gỉ sắt thường gây hại nặng trên lá, thân và quả trong điều kiện ẩm độ cao (trên 90%), trời nhiều sương mù, thiếu ánh sáng. Cây đậu bị bệnh nặng cây quang hợp kém, năng suất giảm sút nghiêm trọng, thậm chí thất thu, hạt lép, chất lượng kém.

Các bệnh khác: Bệnh mốc trắng, thối thân vi khuẩn và các bệnh khác có thể ảnh hưởng đến đậu đỏ. Hầu hết các loài cây họ đậu có rệp là véc tơ truyền virus hại đậu như bệnh 6 virus xoăn đầu lá.

Biện pháp phòng chống sâu bệnh hại đậu

*Phòng trừ sâu bệnh hại đậu bằng biện pháp canh tác

- Thời vụ: Ở Nigeria người ta khuyến cáo có thể làm giảm tác hại của sâu đục quả đậu M. vitrata bằng cách điều khiển thời vụ gieo trồng đậu.Trong một vụ đậu đỏ thì đậu gieo trà muộn bị sâu đục quả đậu hại nặng hơn so với đậu gieo trà sớm (Alghali, 1993).

- Xen canh: Nhiều nghiên cứu cho thấy đậu đỏ trồng thuần bị sâu đục quả đậu hại nặng hơn nhiều so với trồng xen với ngô, cao lương. Tỉ lệ hại của đậu đỏ giảm thấp đáng kể khi trồng xen với ngô theo tương quan 1/3 đậu - 2/3 ngô (Amosako-Atta và CTV, 1982). Ở Kenya trồng xen đậu với ngô từ năm 1979. Mật độ của nhiều loài sâu hại chính trong đó có sâu xanh Helicoverpa armigera thấp hơn nhiều so với trồng thuần. Tuy nhiên loài cánh cứng Systates pollonosus (sâu hại chủ yếu) thì lại gia tăng.

- Làm cỏ: Nghiên cứu ở Nigeria cho thấy mật độ bọ trĩ Megahirochrips sjostedzi tăng đáng kể ở ruộng đậu nhiều cỏ dại. Ruộng làm sạch cỏ thường có tỉ lệ hại do sâu M. vitrata và Cydia ptychora giảm đi 2 – 4 lần so với không làm cỏ. Ruộng có nhiều cỏ dại làm tăng quần thể của chúng (Ofuya 1989, 1989b).

* Phòng trừ sâu bệnh hại đậu bằng biện pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật

Để trừ sâu hại cây trồng nói chung, cây đậu nói riêng, thì biện pháp sử dụng thuốc trừ sâu vẫn đóng vai trò quan trọng. Nhiều loại thuốc trừ sâu khác nhau đã được nghiên cứu để trừ sâu đục quả đậu, ruồi đục lá đậu, bọ trĩ.

Các loại loại thuốc trừ sâu đã được nghiên cứu sử dụng trừ sâu đục quả đậu M.vitrata thuộc nhiều nhóm thuốc: Clo hữu cơ (Endosulfan). Lân hữu cơ (Dimethoate,Traizophos, Demeton-methyl, Phosphamidon…). Cacbarmate (Carbaryl, Carbofuran,Aldicarb…) và Pyrethroit (Cypermethrin, Bifethrin, Cyhalothrin, Dehamethrin)…Các thuốc trừ sâu có thể dùng riêng rẽ hoặc có thể hỗn hợp với nhau để nâng cao hiệu quả diệt sâu đục quả đậu đỏ. Một số hỗn hợp đã được nghiên cứu để trừ sâu M. vitrata là Cypermethrin+Dimethoate, hoặc Thiodicarb+Ethophenproz (Amatobi, 1994). Kết quả nghiên cứu của Ezuch cho nếu có xử lí thuốc vào đất không phun thuốc lên trên lá khi đậu có hoa thì không làm cho năng suất đậu tăng (Ezuch, 1982). Các thuốc trừ sâu đã và đang sử dụng trừ ruồi đục lá Liriomyza spp. là Cartap, Cypermethrin, Chlorpyriphos, Carbosulfan…(Rauf và CTV, 2000). Nhưng phần lớn các thuốc trừ sâu hoá học truyền thống đều có hiệu quả kém đối với các loài ruồi đục lá Lirionyza spp. Nông dân thường hỗn hợp 2-3 loại thuốc với nhau. Chỉ có Cyronuzine với đặc tính thấm sâu đã có hiệu quả phòng trừ dòi của ruồi trong mô lá (Rauf và CTV, 2000).

Ngoài thuốc trừ sâu, một số tác giả cũng tiến hành đánh giá hiệu lực của các thuốc thảo mộc đối với những sâu chính hại đậu đỏ. Dầu xoan Ấn Độ (Neem oil) với nồng độ 5;10; 20% biểu hiện hoạt tính diệt sâu cao đối với AT M. vitrata ở tuổi 3. Khô dầu xoan Ấn Độ (Neem cake) không chỉ làm giảm mật độ sâu M. vitrata mà còn làm tăng đáng kể năng suất đậu. (Cobbinah và CTV, 1988). Chế phẩm Neem Azal- F (từ cây Neem) có hiệu quả gây ngán ăn, làm giảm thời gian sinh sản và tuổi thọ của rệp trưởng thành loài A.craccivora. Chế phẩm này cũng có tác dụng ngăn cản sự phát triển và kéo dài thời gian sinh trưởng của rệp non (Dimtry và CTV 1995).

Hiệu quả trừ sâu của thuốc hoá học không chỉ phụ thuộc vào chủng loại thuốc, mà còn phụ thuộc vào thời điểm phun thuốc và số lần phun thuốc. Để trừ sâu M. vitrata, thuốc Endosulfan được dùng vào ngày thứ 35 sau gieo, phun 2 lần cách nhau 1 tuần (Jackai,1983). Thuốc Cypermethrin hỗn hợp với Dimethoate phun 2 lần (cách nhau 10 ngày) bắt đầu từ khi hình thành nụ (Amatobi, 1995). Việc phun thuốc dựa theo ngưỡng kinh tế làm giảm được 1/2 số lần phun thuốc trong một vụ so với phun định kì (Sharma và CTV,1999). Nhưng ngưỡng kinh tế của sâu hại đậu đỏ hầu như chưa được nghiên cứu.

Đối với các loại bệnh hại đậu đỏ nên sử dụng xử lý hạt giống bằng các loại thuốc chống nấm trước khi gieo như Rovral, Thiram. Phun phòng bằng các loại thuốc trừ nấm nội hấp mạnh như Aliette 80WP, Ridomil 68 WP nồng độ 0,15-0,3%, Boóc đô 1%, các thuốc có gốc đồng. Thời điểm phun tốt nhất là vào thời kỳ từ khi cây có 4-5 lá kép đến trước khi ra hoa. Các loại thuốc có gốc đồng không nên phun khi đang làm nụ và ra hoa sẽ ảnh hưởng đến năng suất.

* Phòng trừ sâu hại đậu bằng biện pháp sinh học

Từ năm 1968, Taylor đã công bố vi khuẩn Bacillus thuringiensis Berl có triển vọng dùng để phòng chống sâu đục quả đậu M vitrata ở Nigeria (dẫn theo Waterhouse và CTV, 1987). Karel và CTV (1986) cũng kết luận vi khuẩn B. thurirgiensis trừ sâu M. vitrata trên đậu cô ve có hiệu quả (Karel, 1984).

Theo Waterhouse và Norris (1987), ở 6 nước vùng châu Á Thái Bình Dương có 20 loài côn trùng kí sinh đã được nhập nội về để trừ sâu đục quả đậu đỏ. Biện pháp sinh học trừ ruồi Liriomyza trong nhà kính hầu như được tiến hành ở các nước Tây Âu và Bắc Mỹ. Gần đây thuốc sinh học Abamectin được nghiên cứu để trừ ruồi Liriomyza spp. trên rau (Cox và CTV, 1996; Sirapragasam và CTV, 1999).

Tuy nhiên tất cả các tác giả đều thống nhất rằng, để phòng trừ sâu bệnh hại đậu đạt hiệu quả cao thì phải đi theo quản lý dịch hại tổng hợp (IPM). Sharma và CTV (1999) đã tổng kết các biện pháp cấu thành của IPM trên đậu gồm: lợi dụng thiên địch tự nhiên, biện pháp canh tác, biện pháp hoá học và sử dụng chế phấn sinh học thuốc thảo mộc.     Ngoài ra, việc sử dụng giống kháng sâu hại cũng là một biện pháp cấu thành không kém phần quan trọng của IPM trên đậu (Singh và CTV, 1990) Một vấn đề quan trọng là không phun thuốc theo định kì, mà phun thuốc theo dự báo sẽ giảm thiểu được việc dùng thuốc trừ sâu trên đậu (Afun và CTV, 1991).

I.5.Thu hoạch

Chỉ mất khoảng 45 – 55 ngày là có thể bắt đầu thu hoạch lứa đậu đỏ đầu tiên. Nên lựa những quả đã chuyển màu để hái trước.

Cứ thu đến khi cây sạch trái thì nhổ bỏ làm đất lại.

Sau khi thu hái, bạn không nên để đống mà háy phơi ngay. Cuối cùng là tách vỏ, loại bỏ tạp chất rồi phơi tiếp 1 – 2 nắng cho khô rồi bảo quản nơi khô ráo thoáng mát sử dụng dần hoặc bán.

Thu hái, tách hạt, phơi khô lại rồi sử dụng

I.6.Lợi ích của đậu đỏ

Hạt đậu đỏ chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể như chất xơ, protid,lipid, glucid, vitamin A1, B1, B2, canxi, phốt pho, sắt,… nên rất bổ dưỡng. Bạn có thể dùng đậu đỏ để nấu xôi, nấu chè,…Theo nhiều nghiên cứu, loại đậu này có nhiều công dụng sau:

Giảm lượng đường trong máu , cung cấp protein cho cơ thể. Hỗ trợ chức năng não, thần kinh, giúp đẩy nhanh quá trình thu thập thông tin cũng như nhận thức của não bộ. Cải thiện chức năng tiêu hóa, ổn định đường ruột và giảm nguy cơ ung thư ruột kết. Hỗ trợ chức năng tim mạch, hạ thấp lượng cholesterol, tránh nguy cơ đột quỵ, những bệnh mạch máu hay đau tim;Bổ sung năng lượng cho cơ thể, bảo vệ hệ xương, làm đẹp da. Phòng chống một số loại ung thư nhờ chất chống oxy hóa mạnh mẽ trong hạt đậu.

>>> XEM THÊM: Báo cáo đánh giá tác động môi trường nhà máy thiết bị y tế tiêu hao